Chuối ngự là một đặc sản nổi tiếng của Làng Đại Hoàng, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Giống chuối quý này được nhiều người yêu thích bởi vẻ đẹp giản dị, dân dã nhưng không kém phần cao sang .
Theo truyền thuyết, chuối ngự xuất hiện ở Đại Hoàng từ đời nhà Trần khi vua Trần Ngự thuyền rồng từ kinh thành Thăng Long và yết kiến Thái Thượng Hoàng ở Phủ Thiên Trường (Nam Định).
Một lần đến ngã ba Tuần Vường, đoàn thuyền dừng lại. Dân các làng đổ ra mừng đón, mọi người ai cũng mang của ngon, vật lạ tiến vua. Một cặp vợ chồng nông dân nghèo ở làng Đại Hoàng không có vật gì quý giá nên mang buồng chuối nhỏ trong vườn đã chín, hương thơm ngát tới tiến vua.
Nhà vua nếm thử, thấy vị ngọt, hương thơm, càng ăn càng thấy ngon nên truyền cho dân làng Đại Hoàng nhân rộng loại chuối này để cho người dân cả nước cùng thưởng thức. Từ đó chuối này ở Đại Hoàng được mang tên chuối ngự.
Quả chuối ngự xinh xinh, bụ bẫm, vỏ vàng óng, mỡ màng, mềm nuột, cắn một miếng lộ ra ruột vàng sậm, thơm nức. Vị ngọt của chuối vừa đủ để đọng lại cổ họng người ăn một chút gì đó và kích thích cơ thể ăn thêm quả thứ hai.
Chuối ngự Đại Hoàng à loại quả giàu dinh dưỡng và có giá trị kinh tế rất cao
Ở nhiều nơi khác có thể trồng được loại chuối ngự này nhưng duy nhất chỉ có miền quê Lý Nhân, Hà Nam mới có điều kiện thổ nhưỡng, thời tiết thuận lợi để trồng được loại chuối ngự đem lại chất lượng ngon nhất.
Giải thích về điều này, các chuyên gia nông nghiệp cho rằng do chất đất, khí hậu và cách chăm sóc nên chuối ngự Đại Hoàng có chất lượng nổi bật hơn so với các loại chuối khác ở nước ta.
Chuối này ưa đất phù sa ven sông giàu chất dinh dưỡng, có đủ độ ẩm đất và độ ẩm không khí, thích hợp như một tiểu vùng khí hậu riêng cho chuối ngự.
Về cách trồng và chăm sóc, giống chuối ngự có những yêu cầu khắt khe hơn so với các loại chuối thông thường khác. Thời gian bắt đầu ra hoa kết trái là từ mùa xuân năm nay đến mùa xuân năm sau. Chuối ngự phải được chăm sóc cầu kỳ, "ăn" sạch các loại bùn ao, nước gạo, dầu lạc, chứ không ưa các loại phân uế tạp.
Mỗi cây có một cột tre làm nơi nương tựa. Mỗi bụi chỉ để một cây mẹ lấy buồng và hai cây con thay thế thì sẽ cho buồng to, nhiều quả, quả đều và chất lượng ngon.
Chuối ngự Đại Hoàng nổi tiếng khắp cả nước
Từ xưa đến nay, chuối ngự đã trở thành món quà quý đối với du khách thập phương mỗi khi có dịp ghé thăm mảnh đất này. Người dân làng Đại Hoàng luôn tự hào về đặc sản của quê hương, mỗi khi có khách đến nhà đều đem loại chuối này ra mời.
Sản phẩm chuối ngự hiện nay đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý, có tem nhãn sản phẩm… nhằm tạo điệu kiện thuận lợi cho việc mở rộng sản xuất, tiêu thụ trong nước và xuất khẩu giống chuối đặc sản này.
Đặc biệt, Hiệp hội Sản xuất và tiêu thụ chuối ngự Đại Hoàng đã được thành lập với gần 80 thành viên tại xã Hòa Hậu và Tiến Thắng (hai nơi trồng chuối ngự tập trung).