Trám Hà Châu ngon nhất là thứ trám đen, trám đen là cây thân mộc, có thể sống trên một trăm năm, ra hoa vào tháng hai, chín quả vào tháng bẩy, quả trám hình thoi, khi chín có màu đen, cùi trám màu vàng, hạt trám nhọn hai đầu, nhân trám trắng ngần. Do hợp thổ nhưỡng nên quả trám rất đặc biệt khác hẳn các địa phương khác.Đến vùng đất Hà Châu, Thái Nguyên chắc chắn bạn sẽ được giới thiệu về một món đặc sản dân dã và mộc mạc. Ấy là trám. Có lẽ cây trám đã gắn bó với vùng đất này từ bao đời nay. Xa xưa, nó gắn liền với đời sống khó khăn của người dân bằng hương vị béo bùi, thơm ngậy và giờ đây, cây trám lại giúp bao hộ dân Hà Châu thoát khỏi cuộc sống khó khăn.
Trám Hà Châu ngon nhất là thứ trám đen, trám đen là cây thân mộc, có thể sống trên một trăm năm, ra hoa vào tháng hai, chín quả vào tháng bẩy, quả trám hình thoi, khi chín có màu đen, cùi trám màu vàng, hạt trám nhọn hai đầu, nhân trám trắng ngần. Do hợp thổ nhưỡng nên quả trám trồng ở Hà Châu rất đặc biệt: bùi, thơm, chặt thịt hơn hẳn trám được trồng ở các địa phương khác, bởi thế trám đen đã trở thành đặc sản của mảnh đất này. Đến kỳ thu hoạch, người dân hầu như không phải mang ra chợ, tư thương về đặt mua tận nhà, thậm chí còn đặt mua cả cây khi trám bắt đầu đơm quả. Nhiều người ở tận Hà Nội, Hải Phòng cũng tìm đến Hà Châu mua trám. Quả trám Hà Châu nhờ thế vươn khỏi Thái Nguyên về nhiều miền đất nước.
Thông thường có hai cách chế biến trám là trám om và trám nấu.
Trám om là cho trám vào nước ấm ngâm khoảng 15-20 phút thì chín. Trám om có mầu vàng, vị bùi, béo ngậy. Trám om phải chấm với tương quê, nếu ăn kèm với thịt ba chỉ luộc thì thật không gì so sánh được. Trám nấu là trám được om chín, cho thêm muối, đun nhỏ lửa đến khi sôi lăn tăn, đem đổ vào vại ngâm để ăn dần. Từ trám nấu có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, trong đó món gỏi trám và món nham đã trở thành đặc sản. Nguyên liệu chính để làm nham gồm có trám nấu bỏ hạt lấy cùi, thịt ba chỉ áp chảo thái chỉ, thịt cá chép rán giòn. Đem trộn trám, thịt ba chỉ, cá chép với tỉ lệ nhất định cùng với gia vị như lạc rang, quả núc nác nướng, rau thơm, khế chua, nêm mắm muối sẽ được món ăn dân dã, ngon miệng.
Nếu có dịp đến mảnh đất này vào mùa trám, thể nào du khách cũng được người dân nơi đây thiết đãi món ăn dân dã nhưng cũng rất đặc biệt.